Bebeklerde Beslenme ve Bakım
Yenidoğanın doğar doğmaz emmeye başlaması öneriliyor
İlk 24-48 saatte anne sütünün çok az ve yetersiz olması halinde, bebekte hipoglisemi ve başka sorunlar olur mu? Olursa bunu önlemek için ne yapmalıdır?
Miadında yenidoğanlarda, annenin sütü ilk 48-72 saatte yetersiz bile olsa vücut depoları yeterli olduğundan şekerli su, mama gibi bir desteğe gereksinimleri yoktur. Ama prematüre, intrauterin gelişme geriliği olan bebekler hipoglisemi ve diğer sorunlara daha eğilimlidirler. Böyle bebeklerin kan şekeri izlemi yapılmalı; yapılamıyorsa anne sütü miktarı artana kadar birkaç gün aralıklı ağızdan % 10 dekstroz ya da uygun formül mamalar verilmelidir. Emziren bir anne günde 8-12 bardak su içmeli ve 2300 -2700 kalori almalıdır. Sigara kullanılmamalıdır.
Yenidoğanın göbek bakımı nasıl yapılmalıdır?
Yenidoğanın göbek bakımı için günde 2-3 kez alkol gibi solüsyonlar kullanılabilir.
İlk banyo için önerilen zaman ve sıklığı ne olmalıdır?
Doğumdan hemen sonra bebeklerin yıkanmaması önerilmektedir. Yalnızca annede HIV pozitifliği, genital herpes, hepatitis B antijeni pozitifliği varsa bebek doğumdan hemen sonra yıkanmalıdır. İlk banyo için göbeğin düşmesi beklenir. Uygun koşullar varsa bebek her gün, yoksa günaşırı yıkanabilir. Banyo ısısı 37-38 °C olmalı, oda ısısı 27-28°C olmalıdır.
Tüm bebekler için ek vitamine gereksinim var mıdır? (Yaz bebeği olsa da) Varsa ne kadar süre devam edilmelidir?
Her bebeğe bir buçuk yaşını doldurana kadar D vitamini verilmelidir. Yaz bebeği olması bunu etkilemez. Ayrıca bebeğin ihtiyacı var ise demir damlası başlanır, 1 yaşına kadar devam edilir.
İlk 6 ay, su da dahil, anne sütü alan bebeklerde, ek gıda önerilmiyor. Bunu bozan sıra dışı durumlar nelerdir?
Annenin süte geçen, bebeğe zarar verebilecek ilaç kullanması, ağır hastalığının olması dışında anne sütüne ek olarak ilk 6 ayda mama verilmesi gereksizdir. İzlemlerde kilo alımı yetersizse ek mama düşünülebilir.
Biberonların temizlenmesi nasıl olmalıdır?
Biberonların temizlenmesinde en ideali sterilizasyondur. Eğer sterilizatör yoksa biberonlar içi su dolu bir kapta kaynatılabilir. Cam biberon ve silikon başlık tercih edilmelidir.
Anne sütü için “yetersiz” tanısı koymada kesin ölçütler nelerdir? Gerçekten yetersiz ise beslenme nasıl olmalıdır?
Anne sütünün yetersizliğine vücut ağırlığı izlemleriyle karar verilmelidir. Günlük 20-30 gr/kg artış sağlanamıyorsa, grafikte düşüş görülüyorsa ek besin başlanabilir.
Emzik kullanımı neden önerilmemektedir?
Emzik kullanımının anne sütünü erken bırakmaya neden olduğu yönünde yayınlar olmakla birlikte, emziğin bebekte endorfin benzeri endojen maddelerin salınımına neden olarak bebeğin uykuya dalmasını hızlandırdığı, huzursuzluğunu azalttığından da söz edilmektedir. Prematüre ya da gelişme geriliği olan, uyuklama, kısa süre emme gibi sorunları olan bebeklerde de emzirme öncesi 10 dakika emzikle uyanıklığın ve emme alışkanlığının sağlanması da önerilmektedir.
Meme bakımı nasıl yapılmalıdır, önemi nedir?
Annenin meme bakımı için günlük vücut temizliği, duş, banyo yeterli bulunmaktadır. Her emzirmeden önce temizlik şart değildir. Memede kalan anne sütünün orada enfeksiyona zemin hazırlayabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle emzirme bittiğinde meme başını sütten arındırarak temizlemek ve kuru kalmasını sağlamak önemlidir. Eğer çatlak, iritasyon gibi bir meme başı sorunu varsa uygun pomatlar kullanılmalı, ama emzirme öncesi silmeyi unutmamalıdır.
Çalışan anneler anne sütüne nasıl devam edebilir, sağılan süt sağlıklı olarak nasıl saklanmalıdır?
Çalışan anneler en az 6 aylarını doldurana kadar tek başına anne sütü vermeye özendirilmelidirler. Yarım gün çalışan annelerde daha kolay olmakla birlikte, tam gün çalışan anneler de sütlerini sağıp bırakabilirler. Anne sütü buzdolabında 24 saat dondurulursa 3 ay tazeliğini korur.
Gazlı bebekler için ne yapılabilir?
Gaz sancısı genelde geceleri ve aynı saatlerde başlar. Her beslenme sonrası bebek anne kucağında dik tutulup sırtı sıvazlanarak gazı çıkartılmalıdır. Gaz damlaları kullanılabilir.
Yenidoğanda kabızlık neye bağlı olur? Tedavide izlenecek yol ne olmalıdır?
Yenidoğanda kabızlık seyrek görülür. Kabızlığın tanımı önemlidir. Haftada iki defadan daha seyrek ve sert kıvamlı kaka yapmak kabızlık kabul edilmelidir. Anne sütü alan bebeklerde 6. haftadan itibaren günlük kaka yapma sayısı azalabilir. Tek başına bu yakınma kabızlık değildir. Yalnızca anne sütü alan bebek gerçekten kabız ise en sık neden anal fissürdür. Mama değişikliği ya da tek başına ticari mama ile beslenme kabızlığa neden olmaktadır. Karın şişliği, kusma, beslenme bozukluğu, aralarda ishal dönemleri olmadıkça megakolon gibi hastalıklar düşünülmemelidir. Zeytinyağı verilmesi, anal bölgenin nazikçe uyarılması geçici çözümlerdir. Zeytinyağının aspirasyon riski, anal bölgenin uyarılmasının da travmatik olabileceği unutulmamalıdır. Anal fissür varsa sıcak oturma banyosu, anal bölgeye anestetik pomatlar ve çok sert kaka yapıyorsa laktüloz içeren şuruplar verilebilir. Bu durumlarda mutlaka doktor kontrolü gerekir.
Doktor Takipleri
Bebek doğduktan sonra 3-5 günlükken sarılık, hematokrit, kan grubu, tarama testleri için örnek alınır. İlk bir hafta içinde doktor kontrolü yapılmalıdır. Altı aylık olana kadar her ay doktor kontrolü gerekir. Daha sonrası ise doktorun kararına göre kontrol periyotları belirlenir.