Yumurtalık, yumurtalık yolu kist ve urları, gebelikte kist ve urlar

Kist : İçi sıvı dolu kesecik.

Ur: İçi katı içerikli

Kitle: Her ikisine verilen isim, kisti

Yumurtalık ve tüplerin basit iltihabı, apsesi, kisti, yapısal anormalliği, kanseri kitle tanımlaması içindedir.

Ayrıca bu organlara komşu organların kitleleri de yanlışlıkla yumurtalık ve tüplerinin kitleleri değerlendirilmesine neden olabilir.

Bu kitlelerin değerlendirilmesinde hastanın verdiği bilgiler (hasta yaşı-çocukluk, üreme çağı, menopoz öncesi ve menopoz, yakınmaları) , muayene bulguları, ultrasonografi ve diğer görüntüleme yöntemlerinden yararlanılır.

Ağrı: İltihabi durumlarda daha fazla görülür. Karında şişlik, asit varlığı, kitlenin büyüklüğü, yeri, kistik ya da katı içerikli olduğu, hareketli ya da hareketsiz olduğu, bulunduğu yer, tek ya da çift taraflı olması, adet düzensizliği, sindirim sistemi bozukluğu (kabızlık, ağrılı dışkı) sık idrara çıkma (kitlenin idrar yollarına basısı sonucu sidik borusunda ve böbrekte genişleme) ailede meme ve yumurtalık kanser öyküsü kılların artışı ya da saç dökülmesi değerlendirilir.

Tanı: Ultrason en önemli tanı aracıdır (kistik kitlelerde başka görüntüleme tekniklerine yoktur.) Doppler ultrason, kan tetkiklerinde ur belirteçleri, gerektiğinde tomografi, MR (manyetik rezonans) kullanılır.

Ameliyatı ne zaman yapılmalı?

Hasta şikayeti ve kitle 6 cm’ den büyükse, içeriği katı ve içerisi karnabahar görünümünde ise, asit oluşmuşsa, kitle süreklilik gösteriyor ya da büyüyorsa ameliyat düşünülebilir.

Üreme çağında 8 cm’ in altında tamamen kistik yapıda olan hastalar iki adet dönemi takip edilebilir.

Menopoz sonrası 5 cm’ den küçük tamamen kistik yapıda olanlar ultrasonografi ve ur belirteçleri ile takip edilebilir.

Kitlesi olan çocuk ve gençlerde kanda ur belirteçlerine bakılmalıdır.

Çocukluk çağında bazı kitlelerde öncelikle takip yapılmalıdır.

Eğer kitle çıkarılıyorsa mutlak operasyon esnasında selim mi, habis mi diye patalojik inceleme yapılmalıdır.

Kitle tanı ve tedavisi ne denli erken yapılırsa o denli yüz güldürücü sonuçlar elde edilir.

Üreme çağındaki kadında rahme ait kitle varlığında gebelik dışlanmalıdır.

40-45 yaşta çoğunlukla kitleler selimdir.

50 yaş altında yarıdan fazlası selimdir.

Kistin Akıbeti;

Sapı etrafında dönerek gangrenleşebilir, yırtılabilir (buna bağlı şiddetli karın ağrısı oluşup acil ameliyat gerekebilir), sindirim sistemine ait bulgular (bulantı, kusma) olabilir.

Yumurtalık Kisti İyi Huylu Mu, Kötü Huylu Mu?

Yaş ( ileri yaşta, menopozda kötü olasılık), büyüklük ve şekil (büyük ve düzensiz, katı içerikli olduğunda kötü olma olasılığı yüksek), yapışıklık (komşu dokulara, organlara ne denli yapışıksa kötü olasılık) , duyarlılık değerlendirilir.

Kötü huylu yumurtalık kitlesi en sık görülen kadın hastalıkları kanserlerinden olup kanserden ölüm nedenlerinde önemli bir yer tutar.

Sırayla doğurganlık, menopoz öncesi, menopoz sonrası döneme bağlı olarak kötü huylu olma olasılığı artar.

Menopoz sonrasında aksi kanıtlanana dek tüm kistlerden kuşku duyulmalıdır.

Fizyolojik – Normal Olan Kistler;

Folikül kistleri yumurta hücresinin çatlamaması sonucu oluşur. Beslenme, sporla ilgisiz. Genelde patlar ve kaybolur. Adet düzensizliği yapabilir. 5 cm’ den küçüktür. Ağızdan doğum kontrol hapı verilebilir. Ameliyat genelde büyümüşlerde çoğunlukla laparoskopi ya da açık karın ameliyatı yapılır.

Gebelik kistleri bebeğin rahme yerleşmesini sağlayan hormon üretir. Bu nedenle adet gecikmesine de neden olabilir. Tedavi gerekmez, gebeliğin daha sonra ki aylarında kendiliğinden kaybolur.

Çikolata kistleri, kist içindeki pıhtı eriyip, kahverengi renk alır. Çikolata görünümündedir. Etrafa yapışır. Yoğun içerikli görünür. Ağrılı adet görme, ilişkide ağrı, çocuk sahibi olamama, fazla adet görme, yoğun adet belirtileri olabilir. Tedavi ilaç ya da belirtiye, büyüklük ve yaşa göre laparoskopi yapılır.

Aşırı hormon salgılamasına bağlı kistler bebek olması için verilen ilaçlara bağlı olarak, üzüm gebeliğinde oluşur. Genelde takiple kendiliğinden düzelir.

Gebelikte oluşan katı içerikli ur hastaların bir kısmında aşırı salınan erkeklik hormonuyla tüylenme artışı olabilir. Gebelik sonu kaybolur.

Katı İçerikli Olan Kitleler

Çoğunlukla 20 yaştan önce bazen tek taraflı bazen çift taraflı içinde yağ, kıl, diş içeren dermoid kistler ve az olasılıkla kötü huylu olması özelliği olan kistler görülebilir.

Tüm kadınların %5’ inde, çocuğu olmayan kadınların çoğunluğunda yumurtalık yollarında tıkanıklığa neden olan rahim içi tabakasının yumurtalık ya da yumurtalık yolları ve çevre dokularda bulunmasına bağlı oluşan durumda kist varsa çıkarma bazen yakma, ağrılar çok yoğun ise sinir kesme operasyonları uygulanabilir. Bu hastalar için ilaç tedavisi de kullanılır.

Tüm bu bahsedilen kitlelerde konu olan olay kitlenin selim mi, habis mi, hastanın hikayesi, çocuk isteği, belirtiler, yaşı, kitlenin boyutu, kitlenin içeriği değerlendirilir ve ona göre takip mi edileceği, ilaç tedavisi mi, ameliyat mı edileceği kararı verilir.

Gebelikte

10cm altında tek taraflı kistik hareketli, asiti olmayan gebeler 18 haftaya dek takip edilebilir.

Süreklilik gösteriyorsa ya da büyüyorsa operasyona karar verilebilir.

10 cm büyük katı birimler içeren ve içerisi düzensiz, çift taraflı kistlerde ultrasonografi ile takip edilir. Gebeliğin 18 haftasında süreklilik gösteriliyorsa ya da gebeliğin herhangi bir döneminde büyüklüğü 1/3 oranında artıyorsa operasyon kararı verilebilir.

Benzer Yazılar

Burun Estetiği (Rinoplasti)

Bebeklere Uyumayı Adım Adım Öğretin

Bronşektazi